Ciąża jest jednym z najważniejszych wydarzeń w naszym życiu. Warto się do tego dobrze przygotować. Jest to stan fizjologiczny, który organizm zdrowej kobiety powinien dobrze znieść. Idealną sytuacją jest taka, w której kobieta zachodzi w ciążę w sposób zaplanowany.

Co warto zrobić przygotowując się do ciąży?

Generalną zasadą jest prowadzenie zdrowego trybu Ĺźycia. Zbilansowanie w Ĺźyciu aktywności zawodowej, fizycznej i psychicznej z odpowiednim aktywnym wypoczynkiem. Na wiele miesięcy przed planowaną ciążą warto wykonać badanie HBS – w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu B i jeśli nie chorowaliśmy – zaszczepić się. Na mniej więcej dwa - trzy miesiące przed ciążą rozpocząć przyjmowanie kwasu foliowego w dawce 0,4 mg dziennie. Większe dawki kwasu foliowego powinien zalecić lekarz w zaleĹźności od występujących u kobiety chorĂłb i wywiadu rodzinnego. Jeśli nie stosujemy pewnych metod zapobiegania ciąży warto uzupełnić kwas foliowy w diecie nawet wcześniej. Jak wiadomo moĹźna zajść w ciążę wcale tego nie planując.

Trzeba przyjrzeć się historii zdrowia naszej bliĹźszej i dalszej rodziny a jeśli występowały w niej przypadki chorĂłb uwarunkowanych genetycznie czy wad wrodzonych – zasięgnąć porady genetyka.

Ważna jest znajomość występowania w rodzinie chorób takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby uwarunkowane immunologicznie, przypadki niepłodności czy strat ciąż.

Dobrze jest starać się, by naraĹźenie środowiskowe związane z naszą aktywnością Ĺźyciową – takie jak palenie papierosĂłw, spoĹźycie alkoholu, przyjmowanie niektĂłrych lekĂłw czy naraĹźenie w pracy na kontakt z szkodliwymi substancjami, promieniowaniem radiologicznym i temu podobne ograniczyć do niezbędnego minimum. Przykładem moĹźe być obserwacja, Ĺźe spoĹźywanie duĹźych ilości ryb morskich moĹźe wiązać się z wzrostem zawartości rtęci w organizmie kobiety, co powoduje trudności w zajściu w ciążę. Bezwzględnie rzucić palenie tytoniu i ograniczyć spoĹźywanie alkoholu. Palenie tytoniu jest dobrze udowodnionym czynnikiem zmniejszającym szansę na zajście w ciążę. Palenie tytoniu prawdopodobnie przyśpiesza proces zmniejszanie się ilości oraz prowadzi do pogorszenia jakości pęcherzykĂłw jajnikowych oraz zwiększa ryzyko poronień. Wysokie spoĹźycie kofeiny definiowane jako powyĹźej 5 filiĹźanek kawy (czyli powyĹźej 500 mg/dzień), zmniejsza szanse na zajście w ciążę a spoĹźywanie w trakcie ciąży 2-3 filiĹźanek kawy zwiększa ryzyko poronienia. Umiarkowane spoĹźycie kawy – jedna do dwu filiĹźanek kawy, nie wpłynie szkodliwie na proces zachodzenia w ciążę i na przebieg ciąży. NaleĹźy starać się zrzucić zbędne kilogramy masy ciała, jeśli mamy nadwagę lub znormalizować masę ciała w przypadku kobiet ze znaczną niedowagą. W ocenie tego, czy waĹźymy zbyt duĹźo czy zbyt mało pomoĹźe nam wskaĹşnik BMI (body mass index), ktĂłry liczymy jako masę ciała podaną w kilogramach podzieloną przez wzrost podany w metrach podniesiony do kwadratu (moĹźna znaleźć liczne strony w internecie z gotowym kalkulatorem BMI). Optymalną wartością tego wskaĹşnika jest od około 20 do 30 kg/m2. W przypadku, gdy nasze BMI znacznie odbiega od normy, dobrze jest zasięgnąć rady dietetyka. Nie ma jakichkolwiek naukowych danych, Ĺźe dieta wegetariańska, dieta wzbogacona w witaminy, dieta z niską zawartością tłuszczĂłw, wzbogacana o antyoksydanty czy róşne preparaty ziołowe poprawiają płodność. Ze względu na znany niekorzystny efekt na rozwijającą się ciążę oraz brak danych świadczący o bezpiecznej dolnej granicy spoĹźycia alkoholu naleĹźy istotnie ograniczyć jego spoĹźycie. ChociaĹź nie ma jednoznacznych danych dotyczących wpływu wysokiej temperatury na kobietę starającą się o ciążę (czy teĹź będącą we wczesnej ciąży) i mężczyznę (w sensie naraĹźenia na przegrzanie jąder) naleĹźy unikać nadmiernego przegrzewania organizmu np. w saunach.

Należy wybrać się na profilaktyczną wizytę do ginekologa, który wykona badanie ginekologiczne z oceną cytologii szyjki macicy i USG narządu rodnego. Zbierze wywiad dotyczący przebytych chorób ginekologicznych - zwłaszcza uprzednio rozpoznanych chorób takich jak mięśniaki macicy, zmiany w przydatkach, rozpoznane czy podejrzewane wady narządu rodnego czy przebyte stany zapalne narządu rodnego. Jeśli kobieta była uprzednio w ciąży powinna przekazać ginekologowi informacje o przebiegu i sposobie zakończenia ciąż oraz dane dotyczące urodzonych dzieci.

Badania, które warto wykonać idąc na wizytę do ginekologa, to:

• Grupa krwi z czynnikiem Rh i obecnością przeciwciał odpornościowych.
  
• Morfologia krwi – Ĺźeby wykluczyć na przykład niedokrwistość wymagającą leczenia w ciąży preparatami Ĺźelaza, ktĂłre mogą być róşnie w tym stanie tolerowane.
  
• Badanie ogĂłlne moczu – wykluczamy na przykład infekcje układu moczowego.
  
• Badanie w kierunku toksoplazmozy – choroby odzwierzęcej, ktĂłrą ĹşrĂłdłem są zaraĹźone koty. Badamy obecność we krwi przeciwciał przeciwko toksoplazmozie klas IgG i IgM.
  
• Cytomegalii - choroby przenoszonej przez ludzi. Tu takĹźe badamy obecność we krwi przeciwciał przeciwko cytomegalii klas IgG i IgM.
  
• Badanie w kierunku HIV – jest to choroba niesłusznie kojarzona tylko z ryzykownymi zachowaniami seksualnymi. Znaczna cześć zakaĹźeń jest pozaseksualna. Świadomość tej choroby pozwoli na takie prowadzenie ciąży, porodu i połogu, ktĂłre zminimalizuje ryzyko przekazania tej choroby dziecku.
  
• Ocena poziomu glukozy – często nie wiemy, Ĺźe jesteśmy zagroĹźeni cukrzycą.

Jeśli nie wiemy czy przechorowaliśmy horoby wieku dziecięcego – sprawdzić obecność przeciwciał klas IgG i IgM przeciwko róşyczce, a jeśli nie przechorowaliśmy – zaszczepić się. Większość stosowanych szczepionek zabezpiecza kobietę przed zachorowaniem na róşyczkę, świnkę i odrę. Coraz więcej danych uzyskiwanych z badań naukowych wskazuje na sensowność oceny funkcji tarczycy przed planowaną ciążą (badania TSH, fT4, przeciwciał antyperoksydazowych –ATPO). W sytuacji, kiedy chorujemy na jakąś chorobę przewlekłą – skonsultować się z lekarzem prowadzącym jej leczenie tak, by stosowane leki nie były szkodliwe dla ciąży oraz zaplanować starania o ciążę na okres remisji czy zmniejszenia aktywności choroby.


Opracowano na podstawie wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu oraz artykułu „Optimizing natural fertility” (Fertility and Serility Vol 90, Suppl3, Nov 2008).

Jak przygotować się do ciąży? - dodano: 2010-12-16