W załączonej do każdego zestawu książeczce znajdą Państwo poza rysunkami nastepujące rodziały:
- wstęp, pochodzenie i walory HusBao
- zasady gry
- początkowy układ kamieni
- opis początku ruchu
- zabieranie, pozyskiwanie (łupienie) kamieni przeciwnika
- podwójny łup - ułatwiony wariant gry
- zakończenie jednego posunięcia
- koniec gry
- podsumowanie wszystkich zasad
- strategia HusBao
- obrona w grze HusBao
- ułatwienia gry dla początkujących i najmłodszych
- utrudnienia gry dla profesjonalistów
- gra przeciwników w różnym wieku
- kary umowne
I pomimo tego, że spis treści książeczki wygląda bardzo groźnie, dzieci uczą się zasad w 3 minuty podczas oglądania innych w czasie gry. U dorosłych wygląda to podobnie.
Zasady gry HusBao w wersji online (wersja 3.04) data: 30.04.2009
Uwaga! Wersja bez ostatecznej korekty!
Copyrihgt 2009 Wydawnictwo PRESS & MEDIA
Wstęp do zasad gry
HusBao – to jeden z najpiękniejszych i ze względu na proste zasady gry zarazem najciekawszych wariantów znanej od tysięcy lat gry Mancala. Gra pochodzi z Afryki, gdzie znanych jest ponad 200 jej wariantów o niezliczonej ilości nazw. Już przed tysiącami lat grywali w nią afrykańscy kupcy, egipscy królowie, wojskowi stratedzy oraz cała ludność afrykańskiego kontynentu. Dzisiaj w HusBao gra cały świat i to bez względu na wiek czy zamożność gracza. Reguły gry są tak proste, że grają w nią już po chwili obserwacji przedszkolne dzieci, co nie oznacza jednak, że przeznaczona jest ona tylko dla nich. Jako jedna z najstarszych gier strategicznych obok szachów i chińskiego go należy do najczęściej grywanych gier na świecie. Już po kilku partiach HusBao gracz zaczyna rozwijać swoją strategię, stara się przewidywać i zdobywać większą liczbę kamieni przeciwnika. Matematyczne obliczenia, zastawianie pułapek oraz impasów to niezapomniane dla każdego gracza chwile, które zawsze bogate są w nieoczekiwane zmiany sytuacji na planszy. Czasami planowane, innym razem przypadkowe. Zabawa, relaks, sport, trening motoryczny i umysłowy oraz edukacja wraz z naturą półszlachetnych kamieni i oryginalną planszą z przepięknego, niepowtarzalnego afrykańskiego, impregnowanego naturalnym woskiem drewna Sameny, tworzą niepowtarzalną harmonijną całość gry HusBao.
Zasady gry HusBao
Poniżej opisujemy trzy najbardziej rozpowszechnione zasady gry HusBao z 48 kamieniami na planszy posiadającej 32 dołki. Gra przeznaczona jest dla dwóch osób w dowolnym wieku. Plansza do HusBao składa się z czterech rzędów okrągłych dołków po osiem w każdym rzędzie. Każdy z graczy kontroluje dwa rzędy dołków leżących po jego stronie planszy. Rząd wewnętrzny nazywany jest frontem, a zewnętrzny zapleczem. Ruch w grze, składający się często z wielu etapów, polega na zabraniu z wybranego dołka wszystkich kamieni i wrzucaniu ich (rozsiewaniu) pojedynczo do kolejnych swoich dołków, zgodnie z obranym lub ustalonym zasadami kierunkiem. Zabieranie kamieni z rzędów przeciwnika możliwie jest według określonych wariantem gry zasad. Celem gry jest zebranie jak największej liczby kamieni i doprowadzenie do sytuacji, w której przeciwnik nie może wykonać kolejnego ruchu, ponieważ nie posiada on swojego dołka wypełnionego więcej aniżeli jednym kamieniem . W wariancie trzecim nazwanym „Front” końcem gry jest opróżnienie linii frontowej.
Rys. Ustawienie początkowe dla wszystkich wariantów gry.
Początek gry -układ kamieni
We wszystkich opisywanych przez nas wariantach, charakterystycznych dla tej odmiany gry nazwanej HusBao, kamienie ustawione są według rysunku. Każdy gracz posiada na swojej stronie planszy łącznie 24 kamienie. Każdy z graczy posiada 4 puste dołki po swojej prawej stronie w rzędzie frontowym. W każdym z pozostałych dołków na planszy znajdują się po dwa kamienie. Grę można rozpocząć z dowolnego dołka. (Uwaga! W komplecie do gry HusBao znajduje się kilka kamieni zapasowych. Do rozegrania partii - według wszystkich opisywanych przez nas zasad - potrzebnych jest ich 48.)
Rys. Kierunek i droga ruchu w obrębie jednego posunięcia gracza B.
Ruch wykonuje się zawsze okrężnie w obrębie wszystkich swoich, i tylko swoich, dołków (patrz rysunek). W przypadku wariantu bez nakazanego stałego kierunku gry obieramy go zawsze na początku każdego ruchu i do końca wszystkich jego etapów nie możemy go zmieniać. Ruch możemy rozpocząć z dowolnego dołka, znajdującego się po naszej stronie planszy, pod warunkiem, że znajduje się w nim więcej aniżeli jeden kamień. Jeśli w żadnym z naszych dołków nie znajduje się więcej aniżeli jedne kamień, oznacza to koniec gry i automatyczną naszą przegraną (nie dotyczy wariantu gry HusBao „Front”). Jeden ruch (posunięcie) może zawierać kilka etapów. Zaczyna się on zawsze z dołka w którym jest więcej aniżeli jeden kamień i polega na wyjęciu z niego wszystkich kamieni i rozsiewaniu ich pojedynczo do kolejnych swoich dołków w obranym kierunku. Jeśli ostatni kamień jednego etapu wpada do dołka wypełnionego chociażby jednym kamieniem, bez znaczenia w którym z rzędów to wypadnie, to gracz otrzymuje prawo wykonania kolejnego etapu ruchu nawet jeśli nie miał możliwości pozyskania kamieni przeciwnika. Wybiera on ponownie wszystkie znajdujące się w tym dołku kamienie i rozsiewa je dalej w tym samym kierunku, zaczynając od kolejnego dołka. Dołek do którego wpadł ostatni kamień z ręki staje się tym sposobem początkiem następnego etapu ruchu i pozostaje pusty. Jeśli na końcu danego etapu ostatni kamień wpada do dołka rzędu frontowego i istnieje możliwość pozyskania kamieni przeciwnika, to nawet jeśli był on dołkiem pustym, gracz po pozyskaniu kamieni przeciwnika nabiera prawa do kontynuacji ruchu. I tak dalej, aż do sytuacji, w której ostatni kamień z ręki trafi do pustego dołka bez możliwości pozyskania kamieni przeciwnika. (Dla ułatwienia polecamy w przypadku pozyskiwania kamieni przekładać je najpierw do swojego dołka, po czym wybierać wszystkie w celu kontynuacji ruchu. Takie zachowanie ułatwia orientację.)
Zabieranie, pozyskiwanie (łupienie) kamieni
w wersji podstawowej HusBao.
Jeśli ostatni kamień, dowolnego etapu ruchu wpadł do dołka (nie ma znaczenia, czy jest on pusty czy nie) sąsiadującego z dołkiem przeciwnika, a więc musi to być dołek w rzędzie frontowym, w którym to znajduje się dowolna liczba kamieni, to mamy prawo i obowiązek ich przywłaszczenia. Zabieramy je i wypełniamy nimi swój dołek, co umożliwia nam kolejny etap naszego ruchu nawet w przypadku gdy dołek był pusty. Uwaga! Zabieramy kamienie tylko z dołka (dołków) znajdującego się bezpośrednio naprzeciw (prostopadle, a nie po skosie). Jeśli ostatni kamień wpada do pustego dołka, a przeciwnik nie posiada w sąsiadującym dołku frontowym kamieni, ruch uważany jest za zakończony.
HusBao „Bis”
Podwójny łup –ułatwiony wariant gry
Jeśli podczas pozyskiwania kamieni z rzędu frontowego przeciwnika w dołku znajdującym się w linii prostej (nie po skosie) bezpośrednio za nim w rzędzie zaplecza znajdują się również kamienie, przypada nam podwójny łup. Wszystkie pozyskane w ten sposób kamienie rozsiewany we własnych dołkach, kontynuując ruch. Uwaga! Gracz nigdy nie ma prawa do łupienia kamieni z rzędu zaplecza, jeśli dołek w rzędzie frontowym - jest pusty. Taką sytuację nazywamy „brakiem pomostu”.
Zakończenie jednego posunięcia
Zakończenie jednego posunięcia to chwila, kiedy nasz ostatni kamień wpada do pustego dołka i nie ma możliwości pozyskania kamieni przeciwnika. Zasada ta dotyczy wszystkich wariantów gry.
Rys. Przykład ruchu gracza B ograniczonego układem kamieni tylko do jednego etapu. Dołek „start” zostaje opróżniony, a trzy wyjęte z niego kamienie, zgodnie z obranym kierunkiem ruchu, wpadają do trzech kolejnych dołków gracza B. Ostatni kamień wpada do pustego dołka. Z powodu braku możliwości pozyskania kamieni przeciwnika, ruch się kończy.
Koniec gry - wariant podstawowy oraz „bis”
Gra się kończy, jeśli jeden z przeciwników nie ma możliwości wykonania ruchu, a więc nie posiada on dołka, w którym znajduje się więcej aniżeli jeden kamień. Przegrywać można różnie; jeśli gramy więcej partii, warto zapisywać, ile kamieni posiadał przeciwnik w chwili zakończenia partii.
Rys. Przykładowy koniec gry w wersji podstawowej oraz „Bis”- przegrana gracza po stronie B. Gracz B nie posiada w swoich rzędach ani jednego dołka wypełnionego więcej niż jednym kamieniem. Tym samym nie ma on możliwości wykonania kolejnego ruchu.
Koniec gry – wariant „ front”
Gra się kończy, jeśli rząd frontowy któregokolwiek z graczy zostanie całkowicie opróżniony. Nie ma przy tym znaczenia, jaki jest rozkład kamieni w innych rzędach. Wygrywa ten, kto po swojej stronie planszy zgromadził więcej kamieni.
Rys. Przykładowy koniec gry w wersji „Front”- przegrana gracza B. Ilość jego kamieni jest mniejsza. Koniec gry spowodowało opróżnienie rzędu frontowego gracza B.
Podsumowanie wszystkich zasad
Przypomnienie: Ruch możemy zacząć tylko z dołka, w którym jest więcej niż jeden kamień. Rozpoczynając ruch, jak i każdy jego etap, wybieramy z dołka zawsze wszystkie kamienie, obieramy kierunek (jeśli zasady tego nie narzucają), i rozsiewamy je pojedynczo do kolejnych dołków. Uwaga! Nie wolno opuścić żadnego z dołków. Jeśli ostatni kamień w obrębie pierwszego etapu ruchu wpada do dołka wypełnionego co najmniej jednym kamieniem, ponownie zabieramy wszystkie kamienie i przechodzimy do kolejnego etapu danego posunięcia. Jeśli etap kończy się w rzędzie frontowym, sprawdzamy możliwość pozyskania kamieni przeciwnika, które uzupełniając nasz dołek, umożliwią kontynuowanie ruchu nawet w przypadku, gdy był on wcześniej pusty. Posunięcie trwa tak długo, jak pozwala nam na to układ kamieni i nasz ostatni kamień posiadany w ręce nie trafi na dołek pusty bez możliwości pozyskania kamieni przeciwnika.
Strategia
Nie zawsze ruch, który w pierwszym etapie umożliwia przejęcie większej liczby kamieni, jest ruchem optymalnym. Umiejętność strategicznego myślenia i liczenia całych posunięć składających się z kilku etapów przynosi czasem dużo lepsze korzyści, umożliwiając przejęcie większej liczby kamieni przeciwnika lub szybsze doprowadzenie do sytuacji, w której nie będzie on miał możliwości wykonania kolejnego ruchu.
Obrona
Czasami wskazane jest umiejętne obronienie swoich kamieni, np. w dołkach rzędu zaplecza. Umożliwia nam to wykonanie kolejnego ruchu, nawet jeśli przeciwnik opróżni nam cały front (wyjątek to wariant – HusBao Front). Nie doprowadzajmy też do sytuacji, w której ostanie z naszych dołków posiadające więcej niż jeden kamień stają się łatwym do zaplanowania łupem dla przeciwnika i w zależności od wariantu znajdują się one wszystkie w rzędzie frontowym, lub jedne nad drugimi w linii prostopadłej umożliwiającej ich jednoczesne łupienie w przypadku wariantu gry z podwójnym łupem. Z powodu na szybko i często zmieniającą się sytuację na planszy obrona w grze HusBao nie jest rzeczą łatwą i wymaga bardzo dobrej strategii. Partie wariantów „Bis” oraz „Front” są zazwyczaj krótsze od standardowego HusBao.
Ułatwienia gry dla początkujących i najmłodszych
Łatwiejszym, ale zarazem bardziej strategicznym wariantem HusBao jest jego odmiana Front. Automatyczny zakaz zabierania kamieni z drugiego rzędu, (czyli z pojedynczym łupem), i dowolnym kierunkiem ruchu. Koniec gry jest szybszy bo polega na opróżnieniu rzędu frontowego przeciwnika. Może właśnie dlatego przedszkolaki chętniej wybierają właśnie te reguły gry.
Utrudnienia gry dla zaawansowanych
Aby gra była trudniejsza, można z góry określić stały kierunek wszystkich ruchów, np. muszą one być wykonywane zawsze zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Jeśli chcemy, aby partia trwała dłużej i wymagała większych przemyśleń strategicznych, ograniczmy łupienie kamieni do jednego rzędu czyli zagrajmy w najbardziej standardowym schematem, który prawdopodobnie z góry narzucał kierunek zgodny (ze wskazówkami zegara) lub dawniej np. ruchem słońca na niebie.
Kary umowne
Odradzamy stosowanie jakichkolwiek kar w przypadku błędu przeciwnika. Jeśli doszło do pomyłki (umyślnej czy przypadkowej), należy bezwzględnie cofnąć ruch i odtworzyć sytuację wyjściową. W takim wypadku osoba, która popełniła błąd, traci prawo do jednego ruchu. Jeśli w chwili wykrycia błędu odtworzenie nie jest możliwe, to osoba ta traci możliwość wykonania dalszych etapów rozpoczętego ruchu. W sytuacji skrajnej – gdy błąd był ewidentny, a nie ma możliwości rekonstrukcji ruchu, w którym przeciwnik pozyskał już dużą liczbę kamieni – można zastosować karę umowną polegającą na przekazaniu przez popełniającego błąd np. pięciu wybranych prze siebie, swoich kamieni. Otrzymane kamienie poszkodowany rozkłada do swoich dołków według własnego uznania, po czym rozpoczyna swój ruch.
Husbao - dodano: 2011-01-21
