Źródło: https://unsplash.com/photos/tegxWQgZudE Kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci
Pierwsze lata życia dziecka, a zwłaszcza okres pomiędzy 13. a 36. miesiącem, są bardzo istotne dla kształtowania się jego późniejszych preferencji żywieniowych. Utrwalone w tym czasie wzory postaw i zachowań, również tych dotyczących jedzenia, mają tendencję do przetrwania i to bez względu na to, czy są korzystne, czy nie. Właśnie dlatego tak ważna jest dbałość o odpowiednie żywienie rocznego dziecka, podawanie mu zbilansowanych, zdrowych posiłków i unikanie produktów niewskazanych w diecie malucha (m.in. zwierających duże ilości soli i cukru, przetworzonej żywności).
Uważa się, że niemowlak, który od początku rozszerzania diety otrzymywał różnorodne posiłki zgodne z zasadami zdrowego żywienia, szybciej zaakceptuje nowe smaki w kolejnych latach. Cierpliwe i konsekwentne podawanie dziecku wartościowych posiłków nie tylko ma korzystny wpływ na jego obecne i przyszłe zdrowie, ale też kształtuje jego przyzwyczajenia i preferencje w zakresie komponowania diety w dalszym życiu. Dzięki temu dziecko, a następnie nastolatek i dorosły, może dokonywać lepszych wyborów żywieniowych.
Najważniejsze składniki odżywcze, składniki mineralne i witaminy, które powinny być obecne w diecie rocznego dziecka
Skoro wiesz już, dlaczego kształtowanie zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci jest tak ważne, to pewnie zastanawiasz się, jak powinieneś to robić. Jednym z najważniejszych sposobów jest komponowanie diety dziecka tak, by dostarczała mu wszystkich ważnych składników odżywczych, do których zaliczamy:
- białko – jego ilość w diecie malucha nie powinna być niższa niż 1g/kg masy ciała. Oznacza to, że 15-kilogramowe dziecko powinno otrzymywać codziennie minimum 15 g białka, czyli mniej więcej tyle, ile zawiera 40 g twarogu półtłustego i 40 g piersi indyka
- tłuszcze – są ważnym źródłem energii dla dziecka, zabezpieczając jego wydatek energetyczny potrzebny do codziennej aktywności, prawidłowego rozwoju i wzrostu. Odpowiedniej jakości tłuszcze powinny dostarczać 35-40% energii
- węglowodany, najlepiej złożone – w dobrze zbilansowanej diecie dla rocznego dziecka dostarczają 45-65% energii. Z cukrów dodanych może pochodzić maksymalnie 10% energii.
Źródło: https://unsplash.com/photos/mDS4rRnNkbI
Poza tymi ważnymi makroskładnikami, w diecie roczniaka nie może zabraknąć również:
- wapnia w ilości 700 mg dziennie
- witaminy D w dziennej dawce 600-1000 j.m. (w zależności od masy ciała)
- żelaza – każdego dnia należy dostarczać 7 mg tego pierwiastka
- jodu w dawce 90 ug dziennie
- kwasu dokozaheksaenowego, czyli DHA w ilości 100 mg na dobę (dla dzieci od 7. od 24. miesiąca).
Choć większość rocznych dzieci jest żywiona zgodnie z zasadami klasycznej diety, uwzględniającej spożycie mięsa i innych produktów pochodzenia zwierzęcego, to możesz też skomponować wegetariański jadłospis dla rocznego dziecka. Sprawdź, jak powinna wyglądać dieta wegetariańska u niemowląt i dzieci oraz jakie wege dania warto wybierać.
Jak komponować menu po pierwszym roku życia?
Codzienne menu rocznego dziecka powinno składać się z 3 głównych posiłków (śniadanie, obiad i kolacja), dostarczających po 25% dziennej puli energetycznej oraz 1-2 zdrowych przekąsek (II śniadanie i podwieczorek). Ten schemat można, a nawet trzeba dostosować do indywidualnych potrzeb i apetytu malucha. Dzieci tuż po pierwszych urodzinach mogą chcieć jeść częściej, ale za to w mniejszych ilościach.
Dania dla malucha najlepiej komponować w oparciu o tzw. modelowy talerzyk żywieniowy, który w przejrzysty sposób pokazuje, jaka ilość poszczególnych grup produktów powinna każdego dnia znaleźć się w diecie rocznego dziecka.
Podstawą żywienia małych dzieci jest:
- 5 porcji warzyw – dodawaj je do każdego posiłku. Są ważnym źródłem witamin i minerałów, a także skrobi i błonnika
- 5 porcji produktów zbożowych – różnego rodzaju pieczywo (jasne, ciemne, pełnoziarniste), grube i drobne kasze, płatki zbożowe
- 4 porcje owoców – podobnie jak warzywa, są doskonałym źródłem witamin, minerałów i wielu cennych związków organicznych. Najlepiej wybieraj świeże, lokalne owoce sezonowe, ale urozmaicaj też dietę rocznego dziecka o cytrusy i owoce egzotyczne
- 3 porcje mleka i przetworów mlecznych (najlepiej jako 2 porcje mleka i 1 porcję produktów mlecznych) – szczególnie polecane są produkty fermentowane, które są lepiej tolerowane niż mleko. Ważnym elementem menu rocznego dziecka jest też mleko mamy lub produkty Junior
- 1-2 porcje mięsa, drobiu, ryb lub jaj – zaleca się dobrej jakości, świeże, chude mięso, lekkostrawny drób, gotowane jaja (3-4 szt. tygodniowo), a 1-2 razy w tygodniu tłuste ryby morskie (nie drapieżne)
- 1-2 porcje tłuszczów, które są źródłem witamin A, D i E. Polecane tłuszcze to oliwa, olej rzepakowy
- woda źródlana, nisko- lub średniozmineralizowana, jako główny napój podawany dziecku. Oprócz niej możesz proponować maluchowi niewielkie ilości świeżo wyciskanych soków z owoców i warzyw (do 100-120 ml dziennie), niesłodzone herbatki, produkty Junior i mleko (do 500 ml dziennie).
Źródło: https://unsplash.com/photos/qlS6vMR2PpUM
Dieta dla rocznego dziecka powinna być przede wszystkim urozmaicona – sięgaj po różne produkty z wymienionych grup, najlepiej pochodzące ze sprawdzonego źródła (z własnego ogródka, od zaufanego rolnika lub hodowcy). W miarę możliwości zaleca się też wybieranie produktów z upraw i hodowli ekologicznych, w których nie używa się nawozów i środków ochrony roślin.
Jeśli Twoje dziecko zwykle wybrzydza przy jedzeniu lub odmawia spróbowania wielu dań, koniecznie wypróbuj sprawdzone pomysły na smaczną, zdrową i odpowiednio zbilansowaną dietę dla niejadka.
Przykładowy jadłospis rocznego dziecka
Poniżej znajdziesz przykładowe dania, z których możesz skomponować menu dla rocznego dziecka. Zamieściliśmy w nim po kilka propozycji smacznych i zdrowych posiłków, które możesz modyfikować biorąc pod uwagę upodobania swojego dziecka oraz dostępność poszczególnych produktów.
Pamiętaj, że nie zawsze musisz samodzielnie przygotowywać danie od zera – możesz również korzystać z gotowych, zdrowych i smacznych produktów HiPP dla dzieci po 1. roku życia. To świetna alternatywa dla domowych posiłków!
Co na śniadanie dla rocznego dziecka?
Podstawą śniadania dla dzieci po 1. roku życia powinno być mleko lub jego przetwory. Dobrym pomysłem jest uzupełnienie ich o inne produkty białkowe lub różne rodzaje pieczywa. Poniżej znajdziesz przykładowe śniadania dla rocznego dziecka.
- Płatki owsiane na mleku krowim lub modyfikowanym Junior z rodzynkami, pieczonym jabłkiem, szczyptą cynamonu i kardamonu.
- Kanapka z chleba graham posmarowana masłem z chudą wędliną drobiową i pomidorem bez skórki; do picia kawa zbożowa na mleku.
- Delikatna jajecznica na maśle posypana szczypiorkiem, kromka chleba pszenno-żytniego, kilka pomidorków koktajlowych.
Jak powinien wyglądać obiad dla małych dzieci?
Obiad to, pod względem energetycznym i odżywczym, najważniejszy posiłek w ciągu dnia. Obiad dla rocznego dziecka powinien składać się z zupy na bazie warzyw (czasem można zastąpić ją przecieranym sokiem warzywnym lub warzywno-owocowym) oraz drugiego dania. Do jego przygotowania można wykorzystać źródła białka: mięso, drób, ryby lub jaja z dodatkiem kaszy, makaronu lub ziemniaków. Do drugiego dania należy podawać warzywną surówkę lub gotowane warzywa.
- Zupa: barszcz czerwony zabielany jogurtem naturalnym z jajkiem, gotowanym ziemniakiem i koperkiem.
Drugie danie: łosoś pieczony ze szpinakiem i koperkiem, kasza pęczak, niesłodzony kompot do picia.
- Zupa: rosół drobiowy z kawałkami mięsa, pełnoziarnistym makaronem, gotowaną marchewką i natką pietruszki.
Drugie danie: kluski leniwe z serem polane masełkiem z bułką tartą, surówka z marchewki i jabłka.
- Jednodaniowy: gotowany schab z warzywami, kopytka posypane natką pietruszki, gotowane, tarte buraczki, niesłodzony kompot.
Zdrowa kolacja na dobry sen dla rocznego dziecka
Kolacja to ostatni posiłek w ciągu dnia, który powinien być lekkostrawny oraz bogaty w białko, witaminy i składniki mineralne. Spora zawartość złożonych węglowodanów może pomóc nadaktywnym dzieciom wyciszyć się przed snem.
Źródło: https://unsplash.com/photos/PMxoh8zJNb0
- Delikatna maślana bułeczka z masłem, twarożek z jogurtem naturalnym i truskawkami.
- Pełnoziarniste płatki orkiszowe na mleku Junior lub mleku krowim z nektarynką.
- Smażony na maśle omlet z tartą marchewką i cukinią posypany koperkiem, kefir do picia.
Przekąski - jakie przekąski powinny być obecne w diecie rocznego dziecka?
Zdrowe przekąski są dobrym uzupełnieniem diety bardzo aktywnych dzieci, które każdego dnia zużywają dużo energii. 1-2 niewielkie przekąski w ciągu dnia pozwalają zaspokoić głód pomiędzy posiłkami oraz szybko dodają energii potrzebnej roczniakom, które stale pozostają w ruchu. Będą też świetnym rozwiązaniem dla maluszków tuż po ukończeniu 1. roku życia, które potrzebują jeść nieco częściej niż 5 razy dziennie.
Na szczególną uwagę zasługuje słowo niewielkie – rolą przekąski dla rocznego dziecka nie jest napełnienie brzuszka, lecz jedynie chwilowe zaspokojenie głodu, pozwalające "dotrwać" do głównego posiłku. Nie powinno się podawać ich tuz przed obiadem lub kolacją – najlepiej zachować minimum 2-godzinny odstęp przed kolejnym posiłkiem.
Wybierając zdrowe przekąski dla rocznego dziecka warto postawić na nieprzetworzone i wartościowe produkty, które dostarczają witamin i minerałów, a nie tylko pustych kalorii. Dlatego zamiast batonika z cukrem i tłuszczami trans lub słonych paluszków, lepiej podać dziecku cząstki owoców, słupki warzyw z dipem lub hummusem, jogurt z owocami lub koktajl warzywno-owocowy. Na nagły głód poza domem sprawdzą się też musy owocowe lub owocowo-warzywne, np. z dodatkiem zbóż, owocowe batoniki bez dodatku cukrów (zawierające naturalnie występujące cukry) lub zbożowe chrupki bez cukru i soli.
Źródła:
1. M. Matuszczyk, Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u niemowląt i małych dzieci, https://www.standardy.pl/artykuly/id/1301
2. H. Weker i inni, Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, https://imid.med.pl/files/imid/Do%20pobrania/Poradnik%20%C5%BCywienia%20dzieci_1-3_IMiD_FINAL.pdf
Dieta rocznego dziecka - jak powinna wyglądać? - dodano: 2022-09-18