Ciemieniucha – najważniejsze informacje i przyczyny
Czym w zasadzie jest ciemieniucha? Okazuje się, że aż 24 proc. młodych rodziców ankietowanych przez polskich badaczy na porodówkach, nie było w stanie odpowiedzieć na to pytanie; 38 proc. nie było zaś pewnych definicji (za: Skrodzka, Urban, Szwarc-Woźniak; 2016).
Ciemieniucha to po prostu zrogowaciały, żółtawy naskórek, który najczęściej pojawia się na owłosionej skórze głowy niemowląt; często jednak występuje także w okolicy brwi czy nosa. Rodzice, widząc łuszczącą się, żółtą skórę i strupy, nieraz wpadają w panikę, obawiając się, że źle pielęgnują skórę dziecka. Tymczasem pediatrzy uspokajają: najczęściej ciemieniucha wynika po prostu z niedojrzałości gruczołów łojowych, które natłuszczają głowę malucha zbyt mocno. Ciemieniucha szczególnie często pojawia się latem, przy wysokiej temperaturze. Najczęściej występuje u kilkutygodniowych dzieci ale bywa, że pojawia się nawet u dwu- lub trzyletnich. Najważniejsze jednak jest to, że nie boli, nie swędzi ani nie piecze: dzieci zazwyczaj nie są nawet świadome jej istnienia.
Jeszcze ciemieniucha czy już AZS?
Często występowanie ciemieniuchy może sugerować, że maluch może mieć w przyszłości problemy z atopowym zapaleniem skóry. Atopia skóry (w skrócie AZS) to choroba, której towarzyszą zmiany wyglądu skóry i jej uporczywy świąd (za: Kamińska, Plata-Nazaz; 2009). Aż 60 proc. przypadków atopowego zapalenia skóry zaczyna objawiać się już w pierwszym roku życia dziecka (za: Wysocka, 2002). Jednak obecność ciemieniuchy niekoniecznie oznacza w przyszłości bardziej problematyczne w leczeniu AZS. Badacze sądzą bowiem, że łojotokowe zmiany na skórze głowy będące ciemieniuchą, są spowodowane– poza wspomnianą wyżej niedojrzałością gruczołów łojowych – także wpływem androgenów matki, które krążą jeszcze we krwi dziecka (Bartkiewicz, Dudra-Jastrzębska, Jazienicka; 2006).
Kiedy hormony dziecka unormują się, również zmiany skórne znikają bez śladu; stąd ciemieniucha zazwyczaj ustępuje bez leczenia po około pół roku. Z atopią poradzić sobie znacznie trudniej; choć niegroźna, jest w zasadzie nieuleczalna, a z jej nieprzyjemnymi objawami pacjent boryka się nieraz całe życie.
Jak więc odróżnić nieszkodliwą ciemieniuchę od wymagającego odpowiedniego leczenia i pielęgnacji atopowego zapalenia skóry? Sami specjaliści twierdzą, że u małego dziecka to nie zawsze możliwe (Brzezińska-Wcisło, 2005). Jeśli jednak zmiany skórne utrzymują się dłużej niż sześć miesięcy, starsze już dziecko zaczyna drapać się i skarżyć na świąd, a w rodzinie występowały przypadki atopii (za: Brucka-Stępkowska i in.,m 2009), koniecznie trzeba zwrócić się do pediatry w celu ustalenia przyczyny – być może potrzebne będzie zastosowanie leków przeznaczonych do skóry atopowej i zmiana pielęgnacji ciała dziecka.
Czytaj także: Jak radzić sobie z atopowym zapaleniem skóry?
Ciemieniucha – leczenie
Choć ciemieniucha jest niegroźna, nie zawsze młode matki i młodzi ojcowie wiedzą jak sobie z nią poradzić. Według polskich badaczek z Wydziału Nauk o Zdrowiu UMK Collegium Medicum w Bydgoszczy, 65 proc. kobiet po porodzie prezentuje przeciętną wiedzę na temat pielęgnacji noworodków i niemowląt (definiował je przedział od ośmiu do dwunastu poprawnych odpowiedzi w teście wiedzy składającym się z siedemnastu pytań). Aż 9 proc. młodych matek prezentowało niski poziom wiedzy, czyli zaledwie od trzech do siedmiu poprawnych odpowiedzi (za: Kaźmierczak i in., 2017).
Warto więc uczulić położne, pielęgniarki i lekarzy na udzielanie fachowego poradnictwa młodym i nieraz zagubionym rodzicom. Zwłaszcza, że o ile wiele objawów skórnych u dziecka można uznać za niepokojące i wymagające pomocy lekarza, o tyle z ciemieniuchą bez problemu poradzimy sobie w domu.
Wielu specjalistów na stronach internetowych zaleca przede wszystkim natłuszczanie skóry dziecka oliwą z oliwek lub oliwką. Najlepiej zrobić to przed kąpielą; w zależności od tego jak rozległa jest ciemieniucha, zostawiamy na włosach oliwkę krócej lub dłużej, aby łuski dobrze zmiękły. Następnie myjemy główkę dziecka łagodnym szamponem przeznaczonym dla najmłodszych; po czym delikatnie, by nie uszkodzić skóry, wyczesujemy miękką szczoteczką pozostałości łusek.
Czytaj także: Ciemieniucha - jak się jej pozbyć krok po kroku?
Warto również skorzystać z różnych preparatów bez recepty, które zmiękczają naskórek i pozwalają łatwiej pozbyć się zrogowaciałego naskórka – na przykład Bepanthen Baby. Na wyjątkowo uporczywe przypadki ciemieniuchy warto zrobić oliwkowy „kompres” z gazika i pozwolić nosić go dziecku pod przewiewną czapeczką przez kilka godzin (jednak nie przez cały dzień – skóra musi też oddychać). Choć ciemieniucha jest mało estetyczna, nie boli i nie swędzi, więc nie musimy się martwić o maleństwo; warto ją jednak systematycznie pielęgnować, gdyż zaniedbana jest wyjątkowo trudna do zmiękczania – a w efekcie, do usunięcia.
Źródła:
- Kamińska, B., & Plata-Nazar, K. (2009). Atopowe zapalenie skóry u dzieci. Program ALERNI. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 3, No. 5, pp. 367-371).
- Wysocka, M. Treatments of atopic dermatitis in children. Nowa Pediatria. 1/2002, s. 15-21.
- Brzezińska-Wcisło, L. I. G. I. A. (2005). Co nowego w etiopatogenezie i leczeniu łojotokowego zapalenia skóry. Post Dermatol Alergol, 1, 10-3.
- Bartkiewicz, B., Dudra-Jastrzębska, M., & Jazienicka, I. (2006). Common and uncommon neonatal dermatoses. Nowa Pediatria. 2/2006, s. 51-56.
- Brucka-Stempkowska, A., Kubik, D., Lesiak, A., & Narbutt, J. (2009). Atopowe zapalenie skóry-diagnostyka różnicowa zmian chorobowych. Alergia Astma Immunologia, 14(4).
- Kaźmierczak, M., Gebuza, G., Krasińska, D., Gierszewska, M., & Mieczkowska, E. (2017). Opieka i pielęgnacja noworodka–ocena poziomu wiedzy kobiet po porodzie. Pielęgniarstwo Polskie, 67(1)
Ciemieniucha u niemowlaka - najważniejsze informacje, przyczyny, leczenie - dodano: 2018-08-27